മുഖവുര
2017 സംസ്ഥാന ആസൂത്രണ ബോര്‍ഡ്, തിരുവനന്തപുരം, കേരളം, ഇന്ത്യ.
രൂപകൽപന: സി -ഡിറ്റ്
വിനോദ സഞ്ചാരം
2015 ല്‍ കേരള വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന് ലഭ്യമായ നേട്ടങ്ങളും പുരസ്കാരങ്ങളും
2015 ല്‍ കേരള വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന് നിരവധി പുരസ്കാരങ്ങള്‍ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. പൊതു സ്വകാര്യ പങ്കാളിത്തത്തോടെ കേരള വിനോദ സഞ്ചാരത്തെ ആഗോള തലത്തിലേക്ക് ഉയര്‍ത്തുവാന്‍ നടത്തിയ പരിശ്രമങ്ങള്‍ക്കാണ് ഈ അവാര്‍ഡ്
1 പി.എ. ടി.എ. പുരസ്കാരം
- പി.എ.ടി.എ സി.ഇ.ഒ ചലഞ്ച് ടോപ്പ് ഡെസ്റ്റിനേഷന്‍ അവാര്‍ഡ് ഫോര്‍ തേക്കടി 2015
- പി.എ.ടി.എ ഗോള്‍ഡ് അവാര്‍ഡ് ഫോര്‍ ഹെറിറ്റേജ് ആന്റ് കള്‍ച്ചര്‍ - മുസരീസ് പൈതൃക പദ്ധതി 2015
2 കോണ്ടെ നാസ്റ്റേ ട്രാവലര്‍ അവാര്‍ഡ്
- ഫോവറിറ്റ് ഇന്ത്യന്‍ ലെഷര്‍ ഡെസ്റ്റിനേഷന്‍ കേരള ( റണ്ണര്‍ - അപ്പ് )
3 ദേശീയ വിനോദ സഞ്ചാര പുരസ്ക്കാരങ്ങള്‍
- ഏറ്റവും നൂതനമായ സാങ്കേതിക വിദ്യ / മികച്ച വെബ്സൈറ്റിന്റെ ഉപയോഗം
- മികച്ച് വിനോദ സഞ്ചാര ചലചിത്രം
- മികച്ച ഉത്തരവാദിത്വ വിനോദ സഞ്ചാര പ്രോജക്ട്
- മികച്ച് വിനോദ സഞ്ചാര ലഘുലേഖ
4 ഗോള്‍ഡണ്‍ സിറ്റി ഗേറ്റ് അവാര്‍ഡ് - ഐ.റ്റി.ബി ബർലിന്‍
- ഗോള്‍ഡ് ഫിലിം – ഉത്തരവാദിത്വ വിനോദ സഞ്ചാര ചലചിത്രം
5. എഫ്.ഐ. ടി.യു.ആര്‍
- മികച്ച വിനോദ സഞ്ചാര പവലിയനുള്ള ബെസ്റ്റ് സ്റ്റാന്റ് അവാര്‍ഡ്
2015-16 ല്‍ വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പിന്റെ മികച്ച സാംസ്കാരിക സംരംഭങ്ങള്‍
- ഓണം - 2015 ഓഗസ്റ്റ് 25 മുതല്‍ 31 വരെ നടന്ന ഓണം വാരാഘോഷം 2015
- സാംസ്കാരിക വകുപ്പുമായി ചേര്‍ന്ന് പരമ്പരാഗത കലകളും ഉല്‍സവങ്ങളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കല്‍
- നിശാഗന്ധി ഫെസ്റ്റിവല്‍ - സീസണിലെ മികച്ച പരിപാടി ആയ നിശാഗന്ധി ഫെസ്റ്റിവല്‍ എല്ലാ വര്‍ഷവും ജനുവരി മാസത്തില്‍ കനകകുന്ന് കൊട്ടാരത്തില്‍ ആവേശ പൂർവ നടത്തപ്പെടുന്നു. കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം ഏഴ് ദിവസം നീണ്ടു നിന്ന പരിപാടിയില്‍ ഭക്ഷ്യമേള, ദേശീയ സംഗീത ശില്പശാല, നൃത്തോത്സവം കഥകളി ഉത്സവം എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിരുന്നു.
- ‘ഉല്‍സവം’ - പ്രാദേശിക കലാ പരിപാടികള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രധാന വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഡിസംബറില്‍ നടത്തപ്പെടുന്ന 14 ദിവസം നീണ്ടു നില്‍ക്കുന്ന കേരള കലോല്‍സവം
ബോക്സ് 9.3
വിനോദ സഞ്ചാരം ഒരു സമാധാന വാഹകന്‍
സമാധാനവും സുരക്ഷയും പരസ്പര സഹകരണവും വർധിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഭാഗമാകുന്നു എന്ന നിലയിൽ സഞ്ചാരവും വിനോദ സഞ്ചാരവും പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയാകർഷിക്കുന്നു. സഞ്ചാരത്തിലൂടെ സാംസ്കാരിക കൈമാറ്റവും പരസ്പര സഹകരണവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു എന്നും അങ്ങനെ ജനങ്ങളെ ഒരുമിച്ചുകൊണ്ടുവരുന്നതിനു സാധിക്കുന്നതിലൂടെ കൂടുതൽ സമാധാനപരമായ സമൂഹങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നത് വ്യാപകമായി അറിയപ്പെടുന്ന വസ്തുതയാണെങ്കിലും ഈ വാദങ്ങൾ പിന്തുണക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള ചെറിയ പ്രായോഗിക തെളിവുകൾ ഉണ്ട്. ലോക സഞ്ചാര വിനോദ സഞ്ചാര കൗൺസിൽ (ഡബ്ലിയു റ്റി റ്റി സി ) ആദ്യമായി വിനോദ സഞ്ചാരവും സമാധാനവും സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിൽ പര്യവേഷണം നടത്തുന്നതിന് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് എക്കണോമിക്സ് ആൻഡ് പീസുമായ് (ഐ ഇ പി) പങ്കാളിയായിട്ടുണ്ട്. ഈ ഗവേഷണം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് കൂടുതൽ ശക്തമായ വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ കൂടുതൽ സമാധാന അന്തരീഷം കൈവരിക്കാന്‍ സാധിച്ചു എന്നതാണ്.
- തുറന്ന സമീപനവും സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയുമുള്ള രാജ്യത്ത് വേണ്ടത്ര സമാധനം ലഭിക്കുന്നു. അതായത് സമാധാന പൂര്‍ണ്ണമായ ഒരു സമൂഹം വാര്‍ത്തെടുക്കണമെങ്കില്‍ മാനോഭാവം, സ്ഥാപനം, ഘടന എന്നിവ മുഖ്യ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.
- തുറന്ന സമീപനവും സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാരവുമുള്ള ഒരു രാജ്യത്തെ സംബന്ധിച്ച് ഒരുപക്ഷേ ഭാവിയില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ സമാധാനം അനുഭവിക്കുന്ന രാജ്യമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടേയ്ക്കാം
- ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ വിനോദസഞ്ചാരം എത്രത്തോളവും കൂടുതൽ സുസ്ഥിരമായിരിക്കുന്നുവോ അവിടെ അത്രയും കുറച്ചു അക്രമവും സംഘട്ടനകളും മാത്രമേ ഉണ്ടാകുവാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ളു
- സംഘട്ടനങ്ങൾ ബാധിക്കാത്ത രാജ്യങ്ങളിൽ അക്രമവും സംഘട്ടനങ്ങളും വര്‍ദ്ധിക്കുകയാണെങ്കിൽ രാജ്യത്തെ അതിൽ നിന്ന് പിൻവാങ്ങുന്നതിനു സഹായിക്കുന്നതിന് പര്യാപ്തമാണ് വിനോദസഞ്ചാരം
- ഭീകരത വിനോദ സഞ്ചാരികളെ ഉന്നം വെയ്ക്കുന്നുവെങ്കിലും വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന് അതിൽ നിന്നും പിൻവാങ്ങാൻ കഴിയുന്നതാണ്
ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ എക്കണോമിക്സ് ആൻഡ് പീസ് സമാധാനം സംബന്ധിക്കുന്ന മൂന്നു മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ പരിഗണിക്കുന്നു :
ഗ്ളോബല്‍ പീസ് ഇന്റക്സ് – ഇത് രാജ്യത്തെ സമാധനമില്ലായ്മ അളക്കുന്നു.
പോസിറ്റീവ് പീസ് ഇന്റക്സ് - പോസിറ്റീവ് സമാധാനം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അല്ലെങ്കില്‍ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ലെവലും സമീപനവും. ഗ്ലോബല്‍ ടെററിസം ഇന്റെക്സ് അളക്കുന്നത് ജീവന്‍ നഷ്ടപ്പെട്ടവര്‍, പരിക്കേറ്റവര്‍, സ്വത്തുക്കള്‍ക്കുണ്ടായ നാശം എന്നിവയിലുള്ള നെഗറ്റീവ് ഇംപാക്റ്റ് ഓഫ് ടൂറിസം
ആവശ്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ചു പ്രത്കരിയ്ക്കുകയും കൂടുതലായുള്ള വിനോദ സഞ്ചാര വ്യാപനത്തിന് സഹായകരമായ ചുറ്റുപാട് സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് ലക്ഷ്യം വയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിനാൽ സർക്കാരുകളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളെ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാരം സഹായിക്കുന്നു. നേപ്പാളിൽ പോക്കാറയിലേക്കുള്ള വർദ്ധിച്ച വിനോദ സഞ്ചാരികളുടെ കടന്നു വരവ് മുഴുവൻ സ്റ്റേക്ക്ഹോൾഡർമാരെയും സമാധാന വിനോദ സഞ്ചാരം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി പെരുമാറ്റ ചട്ടത്തിന്‍ കീഴില്‍ കൊണ്ടു വരുകയുണ്ടായി. കെനിയയിൽ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് സമയത്തു സമാധാനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും നിലനിർത്തുന്നതിനും ഒത്തൊരുമിച്ചു പ്രവർത്തിക്കുന്നതിന് സ്റ്റേക്ക് ഹോള്‍ഡര്‍മാര്‍ക്ക് ഒരു തുറന്ന അവസരം പ്രദാനം ചെയ്യുന്നതിനായി വിനോദ സഞ്ചാര മെഖലയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകൾക്കു അനുബന്ധമായി തെരഞ്ഞെടുപ്പു കാലത്ത് രൂപം കൊണ്ടതാണ് വിനോദ സഞ്ചാര നടപടി ക്രമങ്ങൾ.
വിനോദ സഞ്ചാരം വികസിക്കുകയും വിപുലമാകുകയു ചെയ്യുമ്പോൾ സാധാരണ ജനങ്ങൾക്കു ഭാഷ, വാണിജ്യ നൈപുണ്യം, മാനവശേഷി വികസനം എന്നിവ കൂടി വികസിപ്പിക്കേണ്ടി വരുന്നുണ്ട്. . നമീബിയയിൽ വിനോദസഞ്ചാര മേഖലയുടെ വികസനം സാധാരണ ജനസമൂഹത്തിന്റെ ഭാഷാപരമായ കഴിവുകൾ, പാചക കല പോലെയുള്ള വാണിജ്യ പരമായ കഴിവുകൾ എന്നിവ വികസിപ്പിക്കുവാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ദക്ഷിണ ആഫ്രിക്കയിൽ ടൗണ്‍ഷിപ് ടൂറിസം ജൊഹനസ്ബർഗിലെ അലക്സാണ്‍ട്ര ടൗൺഷിപ്പിലെ ജനസമൂഹത്തിന്റെ ഔപചാരികവും അനൗപചാരികവുമായ കഴിവുകൾ വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്. വിനോദ സഞ്ചാരം വികസിക്കുമ്പോൾ ആളുകൾ അനുഭവങ്ങളും ആശയങ്ങളും പങ്കുവക്കുന്നതിനാൽ ഒരു രാജ്യത്തിനകത്തും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറവും വിവരങ്ങൾ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നത് വർദ്ധിക്കുന്നു. നോര്‍ത്ത് അയർലണ്ടിൽ രാഷ്ട്രീയ വിനോദ സഞ്ചാരം സംഘട്ടനങ്ങളെയും ചരിത്രത്തെയും സംബന്ധിചു കൂടുതലായി മനസിലാക്കുന്നതിനും യാത്ര ചെയ്യുന്നവരുടെ എണ്ണം വർധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് വിവരങ്ങൾ പങ്കു വെയ്ക്കുന്നതിനും പരസ്പരം മനസിലാക്കുന്നതിനും കഴിഞ്ഞു.
അയൽക്കാരുമായുള്ള ബന്ധങ്ങളെയും വിനോദ സഞ്ചാരം ബാധിക്കുന്നു. വ്യക്തിഗത നിലയിൽ അയല്‍ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് സഞ്ചരിക്കുന്നത് പരസ്പരം മനസിലാക്കുന്നതിനും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും സഹായിക്കുന്നു. അയൽ രാജ്യങ്ങിലേക്കുള്ള വിനോദ സഞ്ചാരം, യാത്രകള്‍ പരസ്പരം സാമ്പത്തിക നേട്ടത്തിന് സഹായകമാകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് ജോർദാൻ സന്ദർശിക്കുന്ന ഇസ്രായേൽ ഇക്കോടൂറിസ്റ്റുകളെ ആ രാജ്യത്തിലേക്കേ് യാത്ര ചെയ്യാത്തതായ ഒരു നിയന്ത്രിത സംഘവുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ ജോർദാനിലെ വ്യവസ്ഥകളെയും സംസ്കാരത്തെയും ചിന്താഗതികളിൽ അനുകൂലമായ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തുന്നതിന് സഞ്ചാരികൾക്കു കഴിഞിട്ടുണ്ട്. അതുപോലെ തെക്കൻ കൊറിയക്കാർ ജുംനങ് പര്വതത്തിലേക്കു നടത്തുന്ന യാത്രയിലൂടെ വ്യക്തിഗത നിലയിലും ദേശിയ തലത്തിലും വടക്കൻ കൊറിയയെ കുറിച്ചുള്ള അവരുടെ കാഴ്ചപാടുപകള്‍ക്ക് മാറ്റം വരുത്തുവാന്‍ ഇത്തരം സന്ദര്‍ശനങ്ങള്‍ സഹായിക്കുന്നു.
അവലംബം: ടൂറിസം ആസ് എ ഡ്രൈവർ ഓഫ് പീസ്, ആഗോള സഞ്ചാര, വിനോദ സഞ്ചാര കൗണ്സിലിന്റെ ഗവേഷണം, മെയ് 2016
വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ സാമൂഹിക പാരിസ്ഥിതിക പ്രതിഫലനം
കരുത്തുറ്റ മേഖലയായ വിനോദ സഞ്ചാരം ഒരു രാജ്യത്തിന് ഗണ്യമായ സാമ്പത്തിക നേട്ടങ്ങള്‍ പ്രധാനം ചെയ്യുന്നു എന്നത് വാസ്തവമാണ്. വരുമാനം , തൊഴില്‍ എന്നിവയുടെ കാര്യത്തില്‍ വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ സ്വാധീനം എല്ലായ്പോഴും ഒരു പ്രദേശത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക വികസനത്തെ പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള വിനോദ സഞ്ചാര വ്യാപനം പ്രതികൂലമായ പരിസ്ഥിതി, സാമൂഹിക സാംസ്കാരിക പ്രതിഫലനങ്ങള്‍ക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്തേക്കാം. വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക പ്രതിഫലനം കാണുവാന്‍ സാധിക്കുന്നത് പ്രധാനമായും 2 രീതിയിലാണ്. – പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെ മേലുള്ള സമ്മര്‍ദ്ധവും ആവാസ വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് സംഭവിക്കുന്ന നാശനഷ്ടവും. അത് പോലെ വിനോദ സഞ്ചാര വികസനത്തിനു വേണ്ടി പ്രോത്സാഹിക്കപ്പെടുന്ന പരമ്പരാഗത, സാംസ്കാരിക, കലാ രൂപങ്ങളായ നൃത്തം, സംഗീതം, ഉല്‍സവ ആഘോഷങ്ങള്‍, കരകൗശല വ സ്തുക്കള്‍ എന്നിവ വ്യത്യസ്ഥരായ സദസ്യര്‍ക്ക് / കാണികള്‍ക്ക് സുഗ്രാഹ്യമാക്കുന്നതിനായി ചില മാറ്റങ്ങള്‍ക്ക് വിധേയമാകേണ്ടി വരുന്നു. ദീര്‍ഘ ദൃഷ്ടിയുള്ള വളരെ കുറച്ച് വിഭാഗം മാത്രമേ പ്രത്യേക പരമ്പരാഗത കലയും സംസ്കാരവും അതിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥ രൂപത്തില്‍ സ്വീകരിക്കുകയുള്ളു അങ്ങനെ വിനോദ സഞ്ചാര വ്യവസായത്തിന്റെ നിലവിലെ ആവശ്യങ്ങള്‍ നിറവേറ്റുന്നതിനായി മേഖലയെ സജീവ മാക്കുന്നതിന് ഇത്തരത്തിലുള്ള സാംസ്കാരിക പരമ്പരാഗത കലാരൂപങ്ങള്‍ക്ക് രൂപ മാറ്റം നല്കുന്ന തരത്തിലുള്ള സംരംഭങ്ങള്‍ ചിലപ്പെഴൊക്കെ ഇത്തരത്തിലുള്ള പ്രദര്‍ശനങ്ങളുടെ അഭിനവത്വത്തെ സ്വാധീനിക്കാറുണ്ട്. വിനോദ സഞ്ചാര വ്യവസായവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വികസന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും നിക്ഷേപ രീതികളും സമൂഹത്തില്‍ ഗുണകരമായതും അല്ലാതെയുമുള്ള സാമൂഹ്യ പ്രതിഫലനങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കാറുണ്ട്. വിനോദ സഞ്ചാരം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തില്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തുകയും അതുമൂലമുണ്ടാകുന്ന പ്രത്യാഘാതങ്ങള്‍ നേരിടേണ്ടി വരുകയും ചെയ്യുന്നു. കൂടിയതാപ നില, ഉയരുന്ന സമുദ്ര നിരപ്പ്, തീരദേശ ദ്രവീകരണം, ജൈവ വൈവിദ്ധത്തില്‍ സംഭവിക്കുന്ന നഷ്ടം എന്നിവ സമീപ ഭാവിയില്‍ ധാരാളം സ്ഥലങ്ങളില്‍ വിനോദസഞ്ചാരത്തിന് ഭീഷണി ഉയര്‍ത്തുന്നു.
നമ്മുടെ സംസ്ഥാനത്ത് വിനോദ സഞ്ചാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ കൂടുതലും പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളായ ജലാശയങ്ങള്‍, മലമ്പ്രദേശങ്ങള്‍ എന്നിവയെ കേന്ദ്രീകരിച്ചുള്ളതായതിനാല്‍ ഈ വിഭവങ്ങളുടെ മേല്‍ കൂടുതല്‍ സമ്മര്‍ദ്ദത്തിന് സാദ്ധ്യത കൂടുതലാണ്. താഴെ പറയുന്ന രീതിയില്‍ വിനോദ സഞ്ചാരം പരിസ്ഥിതിയെ ബാധിക്കുന്നു.
- ഭൂവിനിയോഗം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്ന പ്രവര്‍ത്തിയാണ് വിനോദ സഞ്ചാരം. ഈ മേഖലയുടെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള വളര്‍ച്ച ആത്യന്തികമായി ഭൂമിക്കുമേല്‍ സമ്മർദ്ദം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും ഇത് പിന്നീട് ഭൂപ്രദേശങ്ങളുടെ ഊഹ കച്ചവടം, വ്യാപകമായ തോതില്‍ നീര്‍ത്തടങ്ങള്‍ വീണ്ടെടുക്കല്‍, നിര്‍മ്മാണ നിയമങ്ങള്‍ തിരസ്കരിക്കാനുള്ള സമ്മര്‍ദ്ധം എന്നിവയിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
- പശ്ചാത്തല സൗകര്യങ്ങളായ റോഡുകള്‍, വൈദ്യുതി, ജലം തുടങ്ങിയവയുടെ വര്‍ദ്ധിച്ചു വരുന്ന ആവശ്യകത പ്രകൃതിദത്ത ആവാസ വ്യവസ്ഥയെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു
- വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലെ മാലിന്യ വര്‍ദ്ധനവ് വൃത്തിഹീനമായ പരിസ്ഥിതി സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു.
- ദുര്‍ബലമായ എക്കോ ടൂറിസം മേഖലകളിലെ വനനശീകരണവും അവ വഹിക്കുന്നതിനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടുകളും പ്രകൃതിക്ക് ദോഷകരമാണ്.
- പൊതുവെ ഭൂമി, ജലമുള്‍പ്പെടുന്ന പ്രദേശങ്ങള്‍, സസ്യ ജന്തു ആവാസ സ്ഥലങ്ങള്‍ ഇവ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള പ്രകൃതി വിഭവങ്ങള്‍ക്ക് ഉണ്ടാകുന്ന നാശ നഷ്ടങ്ങള്‍ക്ക് കാരണം അവയുടെ അമിതമായ ഉപയോഗമാണ്.
സംസ്ഥാനത്തേക്കുള്ള വിനോദ സഞ്ചാരികളുടെ വരവ് ആകര്‍ഷിക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ പ്രധാന ഘടകമാണ് വൃത്തിയും സുരക്ഷിതവുമായ പാരിസ്ഥിതിക അന്തരീക്ഷം പ്രദാനം ചെയ്യുക എന്നത്. വിനോദ സഞാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങള്‍ ലഘൂകരിക്കുന്നതിന് വിനോദ സഞ്ചാര വികസനവും പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണവും തമ്മിലുള്ള ഒരു സന്തുലിതാവസ്ഥ നിലനിര്‍ത്തേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.
സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാരം
വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയിലെ ഭാവി വികസനത്തിന് സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാരം അത്യാവശ്യമാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടന വികസനത്തിനായുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര സുസ്ഥിര വിനോദ സഞ്ചാര വര്‍ഷമായി 2017 നെ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. സുസ്ഥിര വികസനത്തിനായി സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ ഏറ്റെടുത്തിട്ടുള്ള പ്രധാന സംരംഭങ്ങള്‍ താഴെ പറയുന്നവയാണ്.
ഉത്തരവാദ വിനോദ സഞ്ചാരം (ആര്‍.റ്റി)
വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പിന്റെ ഒരു പ്രോ – പുവര്‍ സംരംഭമാണ് ഉത്തരവാദ വിനോദ സഞ്ചാരം. സാധാരണ ജനങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള സ്റ്റേക്ക് ഹോള്‍ഡര്‍മാരെ ഉള്‍പ്പെടുത്തി കൊണ്ട് വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക പാരിസ്ഥിതിക വശങ്ങള്‍ കണക്കിലെടുത്തു കൊണ്ട് ആസൂത്രണം ചെയ്ത് നടപ്പിലാക്കുന്ന ഒന്നാണ് ഈ പദ്ധതി. 2015-16 ല്‍ 1 കോടി രൂപ ഇതിനായി സര്‍ക്കാര്‍ വകയിരുത്തിയിരുന്നു.
കേരള വേസ്റ്റ് ഫ്രീ ഡെസ്റ്റിനേഷന്‍ പദ്ധതി
പരിസ്ഥിതി ശുചിത്വത്തത്തിനായി തദ്ദേശ ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, സര്‍ക്കാര്‍ ഇതര സംഘടനകള്‍, സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങള്‍, വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, വിനോദ സഞ്ചാര വ്യവസായം എന്നിവയുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പ് തുടങ്ങിയ ഒരു സംരംഭമാണ് കേരള വേസ്റ്റ് ഫ്രീ ഡെസ്റ്റിനേഷന്‍ ക്യാമ്പെയിന്‍. പന്ത്രണ്ടാം പദ്ധതി കാലത്ത് ഈ പദ്ധതിയ്ക്കായി അനുവദിച്ച പദ്ധതി വിഹിതം 18 കോടി രൂപയായിരുന്നു.
പൈതൃകം, പരിസ്ഥിതി, സംസ്കാരം എന്നിവ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കലും സംരക്ഷിക്കലും
പരമ്പാരഗത ഉത്സവങ്ങള്‍ , മേളകള്‍, പ്രാദേശിക സാംസ്കാരിക പരിപാടികള്‍ എന്നിവയുടെ പ്രോത്സാഹനത്തിനായി വിഭാവനം ചെയ്തിട്ടുള്ള പദ്ധതിയാണിത്. 2015-16 ല്‍ ഈ പദ്ധതിയ്ക്കായി സര്‍ക്കാര്‍ അനുവദിച്ച വിഹിതം 6.5 കോടി രൂപയായിരുന്നത് 2016-17 ല്‍ 14.65 കോടി രൂപയായി വര്‍ദ്ധിക്കുകയുണ്ടായി .
വളര്‍ച്ചാ സഹായകമായി വിനോദ സഞ്ചാരത്തെ നിലനിര്‍ത്തുന്നതിനാവശ്യമായ ശ്രദ്ധാ കേന്ദ്രങ്ങള്‍
സംസ്ഥാനത്തെ സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ നെടുംതൂണുകളിലൊന്നാണ് വിനോദ സഞ്ചാരം. ഈ മേഖലയിലെ വളര്‍ച്ച നിലനിര്‍ത്തുന്നതിനും അത് നേരിടുന്ന വെല്ലുവിളികള്‍ ഏറ്റെടുക്കുന്നതിനും വേണ്ടി സംസ്ഥാനം ചില പ്രത്യേക കാര്യങ്ങളില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുകയും അതിനനുസരണമായി പദ്ധതി രൂപീകരിക്കേണ്ടതും അത്യാവശ്യമാണ്. സംസ്ഥാനത്തെ വിനോദ സഞ്ചാര വിപണി വിപുലമാക്കുന്നതിനും അതിന്റെ പ്രചാരം കൂടുതല്‍ മേഖലകളിലും ജനങ്ങളിലേക്കും എത്തിക്കുന്നതിനും പ്രാധാന്യം നല്‍കുന്നവയായിരിക്കണം വിപണന തന്ത്രങ്ങള്‍
വിപണനം / പ്രചാരം
വിപണിയിലെ ആധിപത്യം നിലനിര്‍ത്തുന്നതിനായി കേരള വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പ് ധാരാളം നൂതന വിപണന സംഘടിത പ്രവര്‍തതനങ്ങള്‍ (ക്യാമ്പെയിന്‍) അന്താരാഷ്ട്ര, ആഭ്യന്തര വിപണികളില്‍ നടത്തി വരുന്നു. ദി ഗ്രേറ്റ് ബാക്ക് വാട്ടര്‍ ഓഫ് കേരള, ഹോം ഓഫ് ആയുർവേദ, യുവര്‍ മൊമെന്റ് ഈസ് വെയ്റ്റിംഗ്, ഡ്രീം സീസണ്‍ എന്നിവയാണ് പ്രധാന വിപണികള്‍. കേരള വിനോദ സഞ്ചാരം നടത്തി വരുന്ന മല്‍ട്ടി മീഡിയ ക്യാമ്പെയിനുകള്‍. വിപണി കേന്ദ്രീകരിച്ചുള്ള ക്യാമ്പെയിനുകളും തന്ത്രപ്രധാന്യമുള്ള വിപണികളായ മധ്യ കിഴക്കന്‍ പ്രദേശം, ആസ്ട്രേലിയ, ജപ്പാന്‍ എന്നിവിടങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നതിനായി നടത്തിവരുന്നു. നൂതന വിപണന ക്യാമ്പെയിനുകളായ ട്രെയിന്‍ (ബാന്‍ഡിംഗ്), എയര്‍പോര്‍ട്ട് ഡിസ്പേകള്‍, സമൂഹ മാധ്യമ ക്യാമ്പെയിന്‍ എന്നിവയും കൂടുതല്‍ സഞ്ചാരികളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നതിനായി ഏറ്റെടുത്തിട്ടുണ്ട്.
ബോക്സ് 9.4
സഞ്ചാര വിനോദ സഞ്ചാര മത്സര സ്വഭാവ സൂചിക
2015 ലെ സഞ്ചാര, വിനോദ സഞ്ചാര മത്സര സ്വഭാവ സൂചിക ഈ മേഖലയെ കുറിച്ച് വിശാലമായ കാഴ്ചപ്പാട് നല്‍കുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിനും മത്സര സ്വഭാവത്തിനും സഹായമാകുന്നതും സഞ്ചാര, വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയുടെ സുസ്ഥിര വികസനം സാദ്ധ്യമാക്കുന്നതുമായ ഒരു കൂട്ടം ഘടകങ്ങളും നയങ്ങളുമാണ് ഈ സൂചിക കണക്കിലെടുക്കുന്നത്. 2 വര്‍ഷത്തിലൊരിക്കല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്ന റ്റി റ്റി സി ഐ, 141 രാജ്യങ്ങളുടെ സഞ്ചാര വിനോദ സഞ്ചാര മത്സര സ്വഭാവ സൂചിക നിര്‍ണ്ണയിക്കുന്നു. വ്യത്യസ്ഥമായ പില്ലറുകളിലായി 4 ഉപ സൂചികകള്‍, 14 പില്ലറുകള്‍, 90 ഏക സൂചകങ്ങള്‍ എന്നിവ അടങ്ങിയതാണ് ടി.ടി.സി.ഐ.
റ്റി.റ്റി.സി.ഐ 2015 റാങ്കിംഗില്‍ സ്പെയിന്‍ മുന്‍പന്തിയിലും ആദ്യ പത്തിലുള്‍പ്പെടുന്ന 6 രാജ്യങ്ങളുമായി, ഏറ്റവുമധികം സഞ്ചാര, വിനോദ സഞ്ചാര രംഗത്ത് മല്‍സരമുള്ള സമ്പദ് വ്യവസ്ഥകളുള്ള പ്രദേശമായി യൂറോപ്പ് അതിന്റെ സ്ഥാനം ഉറപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 141 സമ്പദ് വ്യവസ്ഥകളില്‍ ഇന്ത്യയുടെ സ്ഥാനം 52-ാമത് ആണ്. രാജ്യത്തിന്റെ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങള്‍ ( 17-ാം സ്ഥാനം) വിപുലവും വൈവിധ്യവുമാണ്. അസ്പഷ്ടവും അതുല്യവുമായ പൈതൃകം (8ാം സ്ഥാനം), കായിക ഇനങ്ങള്‍ ബൄഹത്തായ വിനോദ വാഗ്ദാനം എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്നതാണ് ഇവിടുത്തെ സാംസ്കാരിക വിഭവങ്ങള്‍.
സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയോടൊപ്പം വികസിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നതാണ് വ്യാപാര സഞ്ചാര കേന്ദ്രം എന്ന നിലയില്‍ ഇന്ത്യയുടെ പ്രസക്തി. ഇത് വില മത്സര സ്വഭാവ കേന്ദ്രമായി (8-ാം സ്ഥാനം) ഈ മേഖലയെ നിലനിര്‍ത്തുന്നു. അടുത്ത കാലത്ത് വിസ വ്യവസ്ഥയിലുണ്ടായ മാറ്റങ്ങള് (ഇതു വരെ ഡാറ്റാ റാങ്കിംഗില്‍ പ്രതിഫലിച്ചിട്ടില്ല) അന്തര്‍ദേശിയ വിനോദ സഞ്ചാരികളുടെ വരവിനെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള സാധ്യതയുണ്ട്. എങ്കിലും ദീര്‍ഘകാലമായി പശ്ചാത്തല സൗകര്യത്തിലുള്ള വിടവ് പ്രത്യേകിച്ചും വിനോദ സഞ്ചാര പശ്ചാത്തല സൗകര്യത്തിനും (109-ാം സ്ഥാനം) റോഡുകളുടെ ഗുണ നിലവാരത്തിലും തുടരുന്നു. അസമമായ ചില പുരോഗതി ഉണ്ടെങ്കിലും ആരോഗ്യത്തിലും ശുചിത്വത്തിലും (106ാം സ്ഥാനം) ഐ.സി. റ്റി റെഡിനസ്സിലും (114-ാം സ്ഥാനം) ഇന്ത്യ പിന്നിലാണ്. കുറ്റ കൃത്യങ്ങളുടെയും അക്രമങ്ങളുടെയും വര്‍ദ്ധിച്ച തോതിലുളള പ്രത്യക്ഷ സ്വാധീനം (97-ാം സ്ഥാനം) സുരക്ഷിത ക്ഷേമ സാഹചര്യങ്ങള്‍ താറുമാറാക്കുന്നു. പാരിസ്ഥിതിക സുസ്ഥിരതയില്‍ ഇന്ത്യ 139-ാം സ്ഥാനത്താണ്
വിനോദസഞ്ചാരം പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന വിപണികള്‍ പരിശോധിച്ചാല്‍ ഇത്തരം വിപണികളുടെ കാര്യത്തില്‍ വര്‍ഷങ്ങളായി കാര്യമായ മാറ്റങ്ങള് ഒന്നും തന്നെ ഉണ്ടായിട്ടില്ല എന്ന് കാണാന്‍ സാധിക്കും. അവ കൂടുതലായും യൂറോപ്പ്, യു.എസ് എന്നീ പ്രദേശങ്ങളിലാണ് കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. അതിനാല്‍ വിനോദ സഞ്ചാരികളുടെ കടന്നു വരവ് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ പുതിയതും കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലാത്തതുമായ വിപണികളിലേക്ക് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ മികവ് എത്തിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. പുതിയ വിപണന മാര്‍ഗങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തുകയും വിപണന തന്ത്രങ്ങള്‍ക്ക് രൂപം കൊടുക്കേണ്ടതും അത്യാവശ്യമാണ്. കേരള വിനോദ സഞ്ചാരത്തിന്റെ ബ്രാന്‍ഡ് രൂപം കുറച്ചു കൂടി ചിട്ടയായ രീതിയില്‍ വിപണിയില്‍ എത്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. വിപണനത്തില്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ധന വിനിയോഗത്തിന്റെ വിഹിതം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.
ബോക്സ് 9.5
വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പ്2015 ല്‍ അന്താരാഷ്ട്ര , ദേശീയ ഉത്സവ റോഡ് ഷോകള്‍, ഫെയറുകള്‍ എന്നിവയില്‍ ഭാഗമായതിന്റെ വിശദാംശങ്ങള്‍
അന്താരാഷ്ട്ര ഉത്സവങ്ങള്‍- എ റ്റി എം ദുബായ് (4-7 മെയ്2015) - യു എ ഇ
- ബി ഐ റ്റി ഇ ചൈന (26-28 ജൂണ്‍ 2015) - ചൈന
- ഒ റ്റി ഡി വൈ ക്ക് എച് ലെഷര്‍(15-18 സെപ്റ്റംബര്‍r 2015) - റഷ്യ
- ഐ റ്റി ബി ഏഷ്യ (21-23 ഒക്ടോബര്‍r 2015) - സിങ്കപ്പൂര്‍
- ഡബ്ള്യൂ.റ്റി.എം ലണ്ടന്‍ 2015 (2-5 നവംബര്‍ 2015 - ഇംഗ്ലണ്ട്
- ന്യൂ യോര്‍ക്കിലെ സഞ്ചാര ഉത്സവം
- എഫ് ഐ റ്റി യു. ആര്‍ 2016 മാഡ്രിഡ് - സ്പയിന്‍
- ഐ റ്റി ബി ബെർലിന്‍ 2016 - ജര്‍മനി
- കൊളോമ്പോ-ശ്രീലങ്ക (24 ഏപ്രില്‍2015)
- ഷന്‍ ഗായി ചൈന(30 ജൂണ്‍ 2015)
- സെന്റ്. പീറ്റെഴ്സ് ബര്‍ഗ് – റഷ്യ (21 സെപ്റ്റംബര്‍ 2015)
- വാര്‍സ- പോളണ്ട് (6 ഒക്ടോബര്‍ 2015)
- ടോകിയോ-ജപ്പാന്‍ (19 ഒക്ടോബര്‍ 2015)
- ബ്രസല്‍സ് -നോർവേ(10 നവംബര്‍ 2015)
- ഫ്രാങ്ക്ഫര്‍ട്ട്-ജര്‍മനി 23 നവംബര്‍ 2015
- മസ്കറ്റ്-ഒമാന്‍(23 നവംബര്‍ 2015)
- മനാമ-ബഹറിന്‍ (25നവംബര്‍ 2015)
- മൈസൂര്‍ (23 ജൂലൈ2015)
- ഗുര്‍ഗോണ്‍ (4 ഓഗസ്റ്റ്2015)
- ചണ്ഢീഗര്‍ (6 ഓഗസ്റ്റ്2015)
- ജലന്ധര്‍ (7 ഓഗസ്റ്റ് 2015)
- ഉദയ്പൂര്‍(11 ഓഗസ്റ്റ് 2015)
- വാരണാസി (13 ഓഗസ്റ്റ് 2015)
- ഗോവ (3rd സെപ്റ്റംബര്‍ 2015)
- സുരറ്റ് (8th സെപ്റ്റംബര്‍ 2015)
- അഹമ്മദാബാദ് (10 സെപ്റ്റംബര്‍ 2015)
അവലംബം: : വിനോദ സഞ്ചാര വകുപ്പ്, കേരള സര്‍കാര്‍
പശ്ചാത്തല വികസനം
വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലെ പശ്ചാത്തല സൗകര്യങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനുമായി സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ ധന വിനിയോഗത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം നീക്കി വച്ചിട്ടുണ്ട്. എങ്കിലും ബഡ്ജറ്റ് വിഹിതത്തിന്റെ പരിധിയില്‍ നിന്നു കൊണ്ട് താമസ സൗകര്യം, അനുബന്ധ സൗകര്യങ്ങള്‍ എന്നിങ്ങനെയുള്ള അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനത്തിനുമായി സ്വകാര്യ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. ടൂറിസത്തിലെ ചെറുകിട ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങളുടെ വികസനം മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ സഹായിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. ഏറ്റവും പുതിയ സ്ഥിതി വിവര കണക്കനുസരിച്ച് പൈതൃക റിസോര്‍ട്ടുകള്‍, ഹോം സ്റ്റേകള്‍ ഹൌസ് ബോട്ടുകള്‍ എന്നിവയ്ക്ക് കേരളം സന്ദര്‍ശിക്കുന്ന വിദേശ സഞ്ചാരികളില്‍ നിന്നും ഗണ്യമായ ആവശ്യകതയുണ്ട്. ഈ മേഖലയില്‍ സ്വകാര്യ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുനനതിനായി സര്‍ക്കാരിന് സബ്സിഡികള്‍ നല്‍കാവുന്നതാണ്. അതുകൊണ്ട് നിക്ഷപ സൗഹൃദ അന്തരീക്ഷം പ്രദാനം ചെയ്തു കൊണ്ട് കേന്ദ്ര, സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകളുടെ പിന്തുണ സുഗമമാക്കുന്ന തരത്തിലായിരിക്കേണ്ടതാണ്.
നിഷ് ടൂറിസം
കേരളത്തിലെ വിനോദ സഞ്ചാര മേഖല പ്രകൃതിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള വിനോദ സഞ്ചാരത്തിലാണ് കൂടുതലായി ആശ്രയിക്കുന്നത്. വര്‍ഷങ്ങളായി ബീച്ചുകള്‍, ജലാശയങ്ങള്‍, മലയോര മേഖലകള്‍ എന്നിവയ്ക്ക് പ്രാധാന്യം നല്‍കിക്കൊണ്ടുള്ള വിനോദ സഞ്ചാരത്തിനാണ് പ്രാധാന്യം നല്‍കിയിരുന്നത്. എങ്കിലും പ്രകൃതിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിക്കൊണ്ടുള്ള വിനോദ സഞ്ചാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ കൊണ്ടു മാത്രം സംസ്ഥാനത്തിന് ദീര്‍ഘകാലം നിലനില്‍ക്കാന്‍ സാധിക്കയില്ല എന്നു വ്യക്തമായി സമീപ കാലങ്ങളിലെ കുറഞ്ഞ വളര്‍ച്ചാനിരക്കിന് ഇത് ഒരു കാരണമായി കരുതാവുന്നതുമാണ്. ഈ സാഹചര്യം പുതിയതും വൈവിധ്യവുമായ വിനോദ സഞ്ചാര ഉത്പന്നങ്ങളുടെ ആവശ്യകതയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ഇത് പ്രകൃതിയുടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും ദുര്‍ബലമായ പരിസ്ഥിതി പ്രദേശങ്ങളുടെ മേലുള്ള സമ്മര്‍ദ്ദം കുറയ്ക്കുന്നതിന് സഹായകമാകുന്നു.
കേരളത്തിലെ വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയില്‍ പുതിയ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളുടെ വികസനത്തിന് മതിയായ സാധ്യതയുണ്ട്. സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പാരമ്പര്യ പൈതൃക സാധ്യതകള്‍, മെഡിക്കല്‍ ടൂറിസം, എം.ഐ.സി.ഇ . ഇക്കോ ടൂറിസം, ഫിലീം ടൂറിസം, ക്രൂയിസ് ടൂറിസം തുടങ്ങിയ മേഖലകള്‍ക്ക് ഊന്നല്‍ നല്‍കാവുന്നതാണ്.
ടൂറിസം വികസനത്തിന്റെ ഊന്നല്‍ മേഖലകളും വികസനത്തിന്റെ നെടുംതൂണുകളും
വിനോദ സഞ്ചാര മേഖലയുടെ സമഗ്രവും സുസ്ഥിരവുമായ വികസനത്തിന് സംസ്ഥാനം ഒരു കൂട്ടം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും അവക്ക് കാര്യക്ഷമതയുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ മുന്‍ഗണന നല്‍കേണ്ടതുമാണ്. ടൂറിസത്തിലെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഊന്നല്‍ മേഖലയില്‍ ഉൾപ്പെട്ടവ ഇവയാണ്.
- സാമ്പത്തിക വ്യാപ്തി – ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ വേര്‍തിരിക്കല്‍, വിപണി വൈവിധ്യ വല്‍ക്കരണം, കണ്ടുപിടുത്തങ്ങള്‍, വിപണിയുടെ വ്യാപനം, പശ്ചാത്തല സൗകര്യ വികസനം ഏന്നിവ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.
- പരിസ്ഥിതി - വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളുടെ മികച്ച രീതിയിലുള്ള മാനേജ്മെന്റിന് വേണ്ടി ജില്ലാ വിനോദ സഞ്ചാര പ്രൊമോഷന്‍ കൗണ്‍സിലുകളുടേയും ജില്ലാതല മാനേജ്മെന്റ് കൗണ്‍സിലുകളുടേയും പങ്ക് വ്യാപിപ്പിക്കല്‍, നിയമപരമായ അധികാരത്തോടെ ഈ കൗണ്‍സിലുകള്‍ വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ പൂര്‍ത്തീകരിക്കപ്പെട്ട വിനോദ സഞ്ചാര പ്രോജക്ടുകള്‍ ഏറ്റെടുത്ത് നിലനിര്‍ത്തുകയും ഈ കേന്ദ്രങ്ങളെ സംബന്ധിക്കുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍, സുരക്ഷിതത്വം, സംരക്ഷണം, അനധികൃത കൈയേറ്റം എന്നിവ വിലയിരുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.
- സാമൂഹിക പ്രശ്നങ്ങള്‍ - പരിസ്ഥിതി അവബോധവും പഠന അവസരവും നല്‍കിക്കൊണ്ട് സാധാരണ ജനങ്ങളുടെ പങ്കാളിത്തം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരിന്റെ ഭാഗത്തു നിന്നും കൂടുതല്‍ പ്രയത്നം ആവശ്യമാണ്. ഉത്തരവാദിത്ത വിനോദ സഞ്ചാരം പോലെയുള്ള പദ്ധതികള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടതാണ്. സാമ്പത്തിക നേട്ടങ്ങള്‍ സാധാരണ ജനങ്ങള്‍ക്ക് ലഭ്യമാക്കുന്നതിനും അതുവഴി പ്രാദേശിക സമൂഹത്തിന് പ്രയോജനമുള്ളതാക്കാനും സഹായിക്കുന്നു.
- കാര്യശേഷി വികസനം – വിനോദ സഞ്ചാരത്തില്‍ വന്‍തോതില്‍ ഗുണ നിലവാരമുള്ള മാനുഷിക വിഭവങ്ങള്‍ ആവശ്യമായ ഘടകമാണ്. ഇതില്‍ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ് ആതിഥേയ മേഖല. കേരളത്തില്‍ കേരള ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ട്രാവല്‍ ആന്റ് സ്റ്റഡീസ് (കെ.ഐ.റ്റി.റ്റി.എസ്), സ്റ്റേറ്റ് ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി മാനേജ്മെന്റ് (എസ്.ഐ.എച്ച്.എം) ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഹോട്ടല്‍ മാനേജ്മെന്റ് ആന്റ് കാറ്ററിംഗ് ടെക്നോളജി (ഐ.എച്ച്.എം.സി.റ്റി) എന്നിങ്ങനെയുളള സ്ഥാപനങ്ങളാണ് ഇതിനായി മുന്‍നിരയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. വിനോദസഞ്ചാര വ്യവസായവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സേവന ദാതാക്കളുടെയും ജലാശയങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ജോലിചെയ്യുന്ന ലൈഫ് ഗാഡുകളുടെയും കാര്യശേഷി വികസനവും പ്രാധാന്യമര്‍ഹിക്കുന്നു.
- തദ്ദേശ ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ അവകാശം- വിനോദസഞ്ചാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ ഗവണ്മെന്റുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തങ്ങള്‍ക്ക് കാര്യമായ പരിഗണന ലഭ്യമാക്കുന്നില്ല. വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലധികവും ഗ്രമീണമേഖലകളിലാണ് കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. എന്നാല്‍ വിനോദസഞ്ചാര വികസന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ ബന്ധപ്പെട്ട ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകള്‍ നേരിട്ട് പങ്കാളികളാകുന്നില്ല. ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ തദ്ദേശ സ്വയം ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ അധികാര പരിധിയില്‍ വരുന്ന വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളുടെ മാനേജ്മെന്റിനും സംരക്ഷണത്തിനായുളള (നിബന്ധകള്‍/വകുപ്പുകള്‍) വ്യവസ്ഥകള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തികൊണ്ട് വികേന്ദ്രീകരണ ആസൂത്രണത്തിന്റെ മാര്‍ഗ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ വിപുലമാക്കേണ്ടതാണ്. അതുവഴി വിവിധ വകുപ്പുകള്‍ തമ്മില്‍ കുറേക്കൂടി മെച്ചമായ രീതിയിലുളള ഏകോപനവും വിനോദസഞ്ചാര പ്രോജക്ടുകള്‍ക്ക് മെച്ചപ്പെട്ട മനേജ്മെന്റും ഉറപ്പാക്കുവാനും സാധിക്കും.
- വിനോദസഞ്ചാര ആസൂത്രണത്തില്‍ പ്രദേശീക മുന്‍ഗണനകള്‍ - കേരളത്തിന്റെ വടക്കന്‍ മേഖലയിലെ വിനോദസഞ്ചാര സാധ്യതകള്‍ ഇനിയും ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്. പ്രാരംഭഘട്ടത്തില്‍തന്നെ ആകര്‍ഷകമായ വിനോദ യാത്ര പാക്കേജുകള്‍, വ്യത്യസ വിനോദസഞ്ചാര ഉല്പന്നങ്ങള്‍, പ്രത്യേക ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ എന്നിവ പ്രദാനം ചെയ്തുകൊണ്ട് വടക്കന്‍ മേഖലയിലെ ടൂറിസം വികസനത്തിന് കൂടുതല്‍ പ്രാധാന്യം നല്‍കേണ്ടതാവശ്യമാണ്. കൊച്ചി, തിരുവനന്തപുരം എന്നിവിടങ്ങളിലെ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം കോഴിക്കോട്, കണ്ണൂര്‍ എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് വ്യതിചലിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ഈ രണ്ടു പ്രദേശങ്ങളും പ്രധാന വിനോദസഞ്ചാര മേഖലകളായി വികസിപ്പിക്കാവുന്നതാണ്. സാമ്പത്തികമായി പിന്നോക്കം നില്‍കുന്ന ജില്ലകളായ മലപ്പുറം, പാലക്കാട്, കണ്ണൂര്‍, പത്തനം തിട്ട എന്നിവിടങ്ങളിലും വിനോദസഞ്ചാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ മെച്ചമായ പങ്ക് നല്‍കാവുന്നതാണ്.